Viwango vya Makosa ya Kisarufi katika Insha za Wanafunzi wa Mtaala wa Umilisi

Abstract

Kiswahili ni miongoni mwa lugha za Kiafrika zilizothaminiwa na kupewa nafasi muhimu katika mtaala wa umilisi nchni Kenya. Vilevile ni lugha yenye dhima kuu ya kutagusanisha watu katika jamii. Lugha hii hata hivyo hukumbwa na changamoto anuwai. Mojawapo ya changamoto hizi ni athari ya lugha ya kwanza kwa ujifunzaji wake. Hali hii huathiri wanafunzi katika viwango vyote vya elimu ikiwemo shule za msingi na hudhihirika kwa jinsi mbalimali ikiwemo ukiukaji wa sheria za kisarufi katika uandishi wa insha za wanafunzi.  Lengo la makala hii ni kuchunguza makosa ya kisarufi katika insha za wanafunzi wa shule za msingi katika mtaala mpya wa elimu ya umilisi. Makala hii inajikita katika nadharia ya Uchanganuzi wa Makosa ya Corder (1974) na Sridhar (1981). Data ilikusanywa maktabani kwa kudurusu insha za wanafunzi na kuwasilishwa   kwa njia ya maelezo. Matokeo yanaonyesha kuwa makosa ya kisarufi katika insha za wanafunzi katika mtalaa wa umilisi hubainika katika viwango vyote vya sarufi sauti, sarufi maumbo, sarufi miundo na sarufi maana. Chanzo kikuu cha makosa haya ni athari ya lugha ya kwanza. Makala inapendekeza kuwa uimarishaji wa mikakati ya kufunza insha na uhamasishaji wa wazazi ni miongoni mwa njia za kupunguza makosa haya.