Dhima za Wahusika Jumui katika Riwaya za Kiswahili za Kimajaribio

Abstract

Waandishi wa kazi za fasihi huwasawiri wahusika kwa uangalifu mkubwa ili kuwaweka katika nafasi za kutekeleza majukumu anuai kisanaa na hivyo kuwapa dhima maalum. Ni kutokana na mtagusano na maingiliano ya wahusika katika mazingira maalum ambapo mitazamo na tasnifu ya watunzi hudhihirika. Tafiti nyingi zimefanywa kuhusu usawiri wa wahusika katika tungo anuwai za kisanaa. Hata hivyo, dhima za wahusika jumui katika riwaya za kimajaribio za Kiswahili hazijashughulikiwa kikamilifu. Kwa mujibu wa hoja hii, makala haya yanajadili jinsi usawiri wa wahusika jumui katika riwaya teule za kimajaribio za Babu Alipofufuka (Mohamed, 2001) na Dunia Yao (Mohamed, 2006) unavyowasilisha dhima zao kihalisia. Nadharia ya Uhalisiamazingaombwe iliyoasisiwa na Roh (1925) imetumika katika kuchanganua data kwa lengo la kutimiza mahitaji ya utafiti huu. Data zilikusanywa kwa kutumia mbinu ya usomaji makini wa riwaya teule, kisha zikachanganuliwa na kuwasilishwa kimaelezo. Utafiti umebaini kuwa wahusika jumui wametumiwa kama kielelezo cha maporomoko ya jamii, kielelezo cha ukengeushi, kielelezo cha umma uliodhulumiwa, kielelezo cha viongozi wabinafsi na wafisadi, zana ya kutekelezea umazingaombwe, kielelezo cha viongozi wenye mapuuza na kama zana ya kutekelezea hukumu. Matokeo ya utafiti huu yanatarajiwa kuwa amilifu katika kutoa welewa wa wahusika jumui katika fasihi ya kimajaribio ya Kiswahili.